Sproeien of naast de bak plassen? Eerst checken of je kat gezond is!

5 juni 2025

Waarom is urineonderzoek zo belangrijk?

Als je kat ineens buiten de kattenbak plast of begint te sproeien, is dat natuurlijk heel vervelend. Het is logisch om te denken dat je kat dit doet uit protest, stress of omdat er iets in huis veranderd is. Toch is het ontzettend belangrijk om altijd eerst aan de gezondheid van je kat te denken voordat je naar het gedrag kijkt.


Medische oorzaken komen vaak voor


Katten zijn meesters in het verbergen van pijn of ongemak. Dit is een overlevingsinstinct: in de natuur zouden ze een makkelijke prooi zijn als ze laten zien dat ze ziek zijn. Daardoor merk je als eigenaar vaak pas laat dat er iets mis is. Plassen buiten de bak of sproeien kan het eerste (en soms enige) signaal zijn dat je kat zich niet lekker voelt.


Veel medische problemen kunnen ervoor zorgen dat een kat de kattenbak niet meer gebruikt, zoals:


  • Blaasontsteking
  • Blaasgruis of blaasstenen
  • Nierproblemen
  • Suikerziekte (diabetes)
  • Problemen met de schildklier
  • Pijn bij het bewegen (bijvoorbeeld door artrose)
  • Cognitieve achteruitgang bij oudere katten


Deze problemen kun je meestal niet zien aan de buitenkant. Ze zijn alleen op te sporen met urineonderzoek (en soms aanvullend bloedonderzoek).


Eerst gezondheidsproblemen uitsluiten


Daarom is het advies: laat altijd eerst een uitgebreid urineonderzoek doen bij de dierenarts als je kat buiten de bak plast of sproeit. Zo weet je zeker of er sprake is van een medisch probleem. Is je kat gezond? Dan kun je daarna samen met een gedragstherapeut op zoek naar een gedragsmatige oplossing.


Hoe werkt urineonderzoek?


De dierenarts vraagt je meestal om urine van je kat op te vangen en mee te nemen naar de kliniek. Lukt dat niet, dan kan de dierenarts zelf urine afnemen, bijvoorbeeld met een klein prikje in de blaas. Dat klinkt spannend, maar is voor je kat meestal nauwelijks pijnlijk en het gaatje sluit meteen weer.


De urine wordt onderzocht op onder andere:


  • Ontstekingscellen (wijzen op blaasontsteking)
  • Kristallen of gruis (blaasgruis of stenen)
  • Bacteriën (infectie)
  • Suiker (diabetes)
  • Eiwitten (nierproblemen)
  • De zuurgraad van de urine


Zo kan de dierenarts snel zien of er een lichamelijke oorzaak is voor het plasgedrag van je kat.


Waarom niet meteen naar het gedrag kijken?



Als je direct aan het gedrag gaat werken zonder medische oorzaken uit te sluiten, kun je het probleem zelfs verergeren. Een kat met pijn of een blaasontsteking kan niet “leren” om de bak weer te gebruiken. Pas als je zeker weet dat je kat gezond is, heeft een gedragsaanpak zin.


Samengevat


  • Plassen buiten de bak of sproeien kan een teken zijn van ziekte.
  • Katten laten pijn of ongemak vaak niet duidelijk zien.
  • Urineonderzoek is de enige manier om veel medische oorzaken uit te sluiten.
  • Eerst gezondheid, dan gedrag!


Heeft jouw kat plasproblemen? Maak dan altijd eerst een afspraak bij de dierenarts voor urineonderzoek. Zo help je je kat het beste en voorkom je veel frustratie voor jezelf!


Black and white tuxedo cat resting on a brown surface, looking right. Its paws are crossed.
6 augustus 2025
Kunnen katten rouwen? Ja. Ontdek hoe je het herkent, wat je kunt doen en wanneer je hulp inschakelt. Inclusief gratis e-book voor katteneigenaren.
A close up of a gray cat with yellow eyes looking at the camera.
27 juli 2025
Een professionele kattenoppas vinden die ook echt betrouwbaar is? Ontdek 7 slimme tips waarmee je zeker weet dat je katten in goede handen zijn.
Een kat drinkt water uit een glazen kom.
21 juni 2025
Hoge temperaturen? Zo help je je kat veilig en koel de zomer door. 7 betrouwbare en katvriendelijke tips voor warme dagen.
Twee oranje leliebloemen met groene bladeren op een donkere achtergrond
30 mei 2025
Lelies zijn prachtig, maar dodelijk voor katten. Ontdek waarom deze bloemen zo gevaarlijk zijn en wat je moet doen bij vergiftiging.
Een tekening van een kat met een droevige blik op zijn gezicht.
23 juli 2024
Automatische kattenbakken lijken handig, maar zijn vaak slecht voor kattenwelzijn. Lees waarom ze stress en onzindelijkheid kunnen veroorzaken.
1 december 2023
Hallo kattenliefhebbers, De kerstdagen komen eraan en dat betekent gezelligheid, lichtjes en natuurlijk heel veel lekker! Helaas schuilen er in deze feestelijke tijd ook een aantal gevaren voor onze poezels... Giftige planten Weet je wat niet op het kerstmenu van je kat hoort? Planten zoals Amaryllis, Kerststerren, Hulst en Mistletoe (maretak)! Hoe mooi ze ook zijn, ze zijn giftig voor katten! Symptomen die je kunt zien als je kat er toch een hapje van genomen heeft zijn o.a. braken of diarree. Tip: overweeg nepplanten voor de kerstsfeer, ze zijn minstens net zo mooi en een stuk veiliger! De kerstboom Mocht je kerstboom in water staan, weet dan dat dit een cocktail van chemicalien bevat die giftig is voor je kat. Let ook op met glinsterende versieringen. Prachtig, maar o zo gevaarlijk als speeltjes! Zoek eens op internet naar alternatieven zoals een hangende kerstboom waar je katten niet bij kunnen. Overigens kunnen dennennaalden ook irritatie in de mond en maag van je kat veroorzaken, dus ben ook voorzichtig met kerststukjes, de laaghangende takken van je kerstboom en naalden die zijn uitgevallen. Kerstverlichting Katten vinden het leuk om te spelen met alles wat bungelt en beweegt, dus ook met kerstverlichting. Houd de draden buiten bereik en let op tekenen van kauwschade. Let ook op met kaarsen. Niet alleen kan je kat zich eraan branden, maar hij kan ze natuurlijk ook per ongeluk omgooien en zo brand veroorzaken. Lekkernijen Chocolade en katten zijn een slechte combinatie. Zelfs een klein stukje kan al problemen veroorzaken. Ook restjes van jouw eigen feestmaal kunnen te zout of te gekruid zijn voor je kat. Ook alcohol, knoflook, druiven en rozijnen kun je het beste uit de buurt van je kat houden. Veilige feestdagen voor jou en je kat(ten)!
door Xclusive Cat Care 1 januari 2023
Weet je nog...
door Xclusive Cat Care 29 december 2022
De voordelen van een kattenoppas aan huis